In de grachtengordel en de meeste van Amsterdams historische buurten is er zeer weinig ruimte voor auto’s. Daarom hebben de gemeente Amsterdam in april 2019 een parkeerprijsverhoging van 65% ingesteld om de verkeersdruk in het centrum van Amsterdam te verminderen en de stad ‘autoluwer’ te maken. De prijs is nu gemiddeld € 4,22 per uur. Deze verhoging verschilt sterk van buurt tot buurt. In het centrum betaalt men € 7,50 per uur, waarmee Amsterdam de hoogste tarieven heeft ter wereld.
In samenwerking met de gemeente hebben onderzoekers van de Vrije Universiteit een gedetailleerde analyse gedaan op basis van meer dan 80 miljoen parkeertransacties. Het blijkt dat het aantal parkeeruren door betalende bezoekers met ongeveer 17% is gedaald is. Ongeveer de helft van deze daling is toe te schrijven aan bezoekers die korter parkeren en de andere helft aan bezoekers die niet meer parkeren binnen Amsterdam. De parkeerinkomsten voor de gemeente zijn met ongeveer 40% gestegen.
Wat betekent dit voor de parkeerdruk op straat? De meeste parkeerplaatsen worden bezet door bewoners met een parkeervergunning en betalende parkeerders leveren slechts een kleine bijdrage aan de totale parkeerdruk. De daling in de parkeerdruk wordt daarom geschat op 1.7%.
Het onderzoek laat verder zien dat ongeveer een kwart van alle verplaatsingen per auto binnen Amsterdam zijn toe te schrijven aan autogebruikers die betalen voor parkeren. De andere driekwart van verplaatsingen worden gemaakt door bewoners, taxi’s enzovoort die niet of weinig betalen voor parkeren. Je verwacht daarom dat de daling in de vervoerstromingen door de prijsverhoging relatief veel lager is dan de vermindering in het aantal betalende parkeerders. Dat is precies wat blijkt uit de data. Op basis van verkeerstellingen blijkt dat het aantal gereden kilometers is afgenomen met zo’n 2.5%. Vooral in de avondspits wordt er beduidend minder gereden.
Een verhoging van parkeerprijzen is dus een effectieve manier om de parkeer- en verkeersdruk in de stad te verminderen en is in lijn met de Agenda Amsterdam Autoluw van januari 2020. Een voordeel van het prijsbeleid is dat het eenvoudig is in te voeren en dat de ruimte die vrijvalt door een verminderd gebruik van parkeerplaatsen kan worden gebruikt voor iets anders. Men kan dan denken aan groenstroken, bredere stoepen (zoals gerealiseerd in de PC Hooftstraat) of extra terrassen voor de horeca (bijvoorbeeld op de grachten in de binnenstad).
Ondanks de effectiviteit lijkt een verdere verhoging van parkeerprijzen niet opportuun aangezien Amsterdam inmiddels de hoogste parkeerprijzen ter wereld rekent en de meeste parkeerplekken worden gebruikt door bewoners. Eerder onderzoek liet al zien dat duurdere parkeervergunningen voor bewoners leiden tot minder autobezit. Een verhoging van de prijzen van bewonersvergunningen ligt echter extreem politiek gevoelig.
Amsterdam wil graag een leefbare stad zijn en blijven en parkeerbeleid lijkt daarin een cruciale rol te spelen. Enerzijds kan deze leefbaarheid worden vergroot door vermindering van verkeer door hogere parkeertarieven en het transformeren van parkeerplaatsen in openbaar groen. Anderzijds zullen er ook critici zijn die beweren dat Amsterdam ook een bereikbare stad moet blijven. Astronomische parkeertarieven die het bezoeken van Amsterdam met de auto onaantrekkelijk maken zijn dan wel een probleem.