Onlangs verscheen een artikel getiteld ‘The welfare effects of Greenbelt policy – Evidence from England’ in het Economic Journal, geschreven door Hans Koster.
Is het opleggen van beperkingen aan stadsuitbreiding een goed idee of juist niet? Dat is de onderzoeksvraag die centraal staat in het artikel. Groene gebieden rond steden waar niet mag worden gebouwd – in Engeland greenbelts genoemd – dienen om de groei van steden te beperken. Londen, bijvoorbeeld, heeft zijn greenbelt na de Tweede Wereldoorlog ingesteld, waardoor de stad, ondanks de bevolkingsgroei, qua oppervlakte niet is veranderd sinds de jaren ‘50. De vraag is dus: Wat zijn de voordelen en de nadelen van deze greenbelts?
Kosten en baten van het greenbelt beleid
De voordelen van greenbelts zijn voornamelijk gelegen in de nabijheid van een groen gebied, wat vooral gewaardeerd wordt door mensen die in de buurt wonen van groen. Het verdwijnen van greenbelts zou leiden tot een verminderde toegankelijkheid voor bewoners tot deze groene gebieden. Deze voordelen noemen we het amenity effect van greenbelts. Echter, het beperken van stadsuitbreiding leidt tot een hogere bevolkingsdichtheid in de stad, waardoor de grond- en vastgoedprijzen stijgen en de betaalbaarheid van woningen verslechtert. Dit wordt het housing supply effect genoemd. Deze twee effecten werken in tegengestelde richtingen.
In de studie wordt een model ontwikkeld om te bepalen welk effect belangrijker is. De uitkomsten suggereren dat het amenity effect – dat betrekking heeft op de aanwezigheid van groene gebieden – groter is dan het housing supply effect – dat betrekking heeft op de noodzaak om meer mensen in de stad te huisvesten. Deze uitkomst is enigszins verrassend, aangezien economen over het algemeen kritisch staan tegenover buitensporige planologische regelgeving.
Beleidsimplicaties
De vraag of het opleggen van beperkingen aan stadsuitbreiding een goed idee is of niet is een heet hangijzer in veel steden, ook in Nederlandse steden. Moeten we stedelijke ontwikkeling buiten de stadsgrenzen toelaten, of bouwen we meer en hoger binnen de bestaande stedelijke gebieden? De uitkomsten van het onderzoek suggereren dat de voorkeur uitgaat naar binnenstedelijke ontwikkeling boven het bouwen in greenbelts.
Absolute voorwaarde hiervoor is wel de aanwezigheid van een amenity effect. Als de greenbelts geen positieve effecten genereren is het niet de moeite waard om ze in stand te houden.
Een andere voorwaarde om binnenstedelijke ontwikkeling te laten slagen is een regelgeving die toelaat dat er hoge gebouwen binnen de stad mogen worden gebouwd. Dit om te voorkomen dat te hoge huizenprijzen een nog grotere barrière gaan vormen om in de stad te kunnen wonen.