Covid-19 brengt ongekende economische veranderingen met zich mee. Wat zijn precies de gevolgen van het beleid dat tijdens de pandemie wordt gevoerd voor de detailhandel en in het bijzonder voor winkelstraten? Dat is de vraag die economen Hans Koster, Jos van Ommeren, Cheng Keat Tang en Nander Bras in recent onderzoek beantwoorden. Dit doen ze aan de hand van gegevens over huuropbrengsten in combinatie met unieke real-time Wi-Fi-gegevens over het aantal passanten. Ze concluderen onder andere dat door de lockdown het winkelbezoek in winkelstraten met 50% is afgenomen.
Een van de sectoren die het meest lijdt onder de gevolgen van de pandemie, is de detailhandel. Hieronder vallen ook restaurants en bars. Deze sector draagt doorgaans met 8-10% procent bij aan het bruto binnenlands product en is zelfs nog groter in termen van werkgelegenheid. De productiviteit van deze sector is dan ook van groot belang voor het functioneren van de economie. Koster en zijn collega-onderzoekers leggen in hun studie specifiek de focus op productiviteit van winkelstraten. De gegevens die ze gebruikten zijn afkomstig van Bureau RMC, een adviesbureau voor de detailhandel.
Daling in omzet
De onderzoekers maken een onderscheid tussen de effecten van drie beleidsinstrumenten: (1) lockdowns; (2) het dragen van mondkapjes; en (3) de 1,5 meter regels. Door de lockdown neemt het winkelbezoek in winkelstraten met 50% af, wat een vermindering van de omzet van 25% inhoudt. In winkelstraten waar mondkapjes ook buiten verplicht zijn, daalt het aantal bezoekers met 25%, wat een daling van de omzet van 12% inhoudt. Voorts leiden de 1,5 meter regels tot een daling van het aantal bezoekers met ongeveer 45%. Voor alle beleidsinstrumenten geldt dat de effecten sterker zijn in de drukste en belangrijkste winkelstraten. Ten slotte hebben beleidsmaatregelen die mondkapjes alleen binnen verplicht stellen geen effect op het aantal bezoekers.
Grote langetermijneffecten
Op korte termijn worden de 1,5 meter regels en mondkapjesverplichtingen waarschijnlijk niet versoepeld, gezien de tijd die het vaccineren van de bevolking kost. Het is aannemelijk dat de pandemie op lange termijn grote effecten heeft op offline winkels, zelfs wanneer de pandemie voorbij is. Dit omdat er meer thuis wordt gewerkt en er meer gebruik wordt gemaakt van online winkels. De aanzienlijke vermindering van het winkelend publiek tijdens de pandemie, ook buiten lockdown, doet vermoeden dat de langetermijneffecten van Covid-19 op de Nederlandse winkelstraten groot zullen zijn.
April 2021