De huidige coronacrisis heeft een grote impact op onze maatschappij en onze economie. De Nederlandse economie kromp met 8,5% in het tweede kwartaal van 2020 en het IMF voorspelt dat de algehele wereldeconomie in dit jaar met 4,9% zal krimpen. Alhoewel het vaccinatieprogramma langzaam op stoom komt, is de pandemie verre van over. De inherente onzekerheden rondom het coronavirus blijven beleidsmakers en de economische ramingen tegenwerken.
Veel bedrijfssectoren worden geraakt door het virus, maar sommigen worden harder geraakt dan anderen. De retail sector in het bijzonder heeft te maken met een grote ontwrichting. Winkelstraten die in het verleden gonsde van bedrijvigheid, waren bijna geheel leeg tijdens de eerste lockdown. De afwezigheid van shoppers bracht de potentiële omzet van de fysieke winkels in essentie terug tot nul.
In samenwerking met retail onderzoeksbureau RMC, heb ik de impact van de corona crisis op de retail sector onderzocht door te kijken naar de reductie in de hoeveelheid shoppers tijdens de eerste lockdown. Dit werd mogelijk gemaakt door het gebruik van innovatieve passanten data welke met Wi-fi sensoren het aantal passanten nauwkeurig telt. Mijn thesis laat zien dat de terugval in passanten het grootst was in grote winkelgebieden in grote steden zoals Amsterdam en Rotterdam. Kleinere winkelgebieden zoals woningboulevards en supermarktcentra kende een mindere terugval. Bovendien kon ik aantonen dat het passantenaantal een stuk belangrijker is voor de bepaling van winkelhuren in grote steden dan in kleinere steden. Dit toont aan dat het economisch belang van passanten hoger is in grote steden dan in kleinere steden.
Grote winkelgebieden in grote steden het hardst geraakt
Wanneer men deze inzichten combineert, toont mijn thesis aan dat vooral grote winkelgebieden in grote steden het hardst geraakt worden door de corona crisis. Dit omdat in deze winkelgebieden de terugval in passanten het groots is en tegelijkertijd het belang van passanten voor de winkelhuren het hoogst is. Mijn resultaten suggereren dat de winkelomzet met ongeveer 14% zou dalen. Echter, de daadwerkelijke lange termijn impact van corona op de retail sector is hoogstwaarschijnlijk groter dan 14%. Dit omdat de passanten terugval hand in hand gaat met een terugval in de algemene economische vraag en een verschuiving naar meer online retail. Dit schetst een donker vooruitzicht voor de retail sector, vooral wanneer men realiseert dat de eerste lockdown maar een voorbode was voor wat er komen zou, met als klap op de vuurpijl de complete sluiting van de retail sector in december.
Voor stadscentra zijn er echter wel wat kleine sprankjes van hoop te vinden. Mijn analyse laat namelijk ook zien dat clustering van retail activiteit erg voordelig is voor de retail sector. Wanneer de coronacrisis uiteindelijk ten einde zal komen, is het wijs om te focussen op clustering van retail activiteit om zo onze winkelstraten weer zo bloeiend en bruisend te krijgen als voor de coronacrisis.
Nander Bras
Februari 2021
De auteur studeerde Spatial, Transport & Environmental Economics aan de Vrije Universiteit Amsterdam