De etnische diversiteit in de Nederlandse samenleving neemt toe. De grootste diversiteit kan van oudsher gevonden worden in de grote steden. De toenemende etnische diversiteit op nationaal en regionaal niveau vertaalt zich echter niet per definitie in multiculturele buurten in een stad. Het lijkt juist zo te zijn dat groepen mensen met dezelfde etnische achtergrond zich steeds meer concentreren in bepaalde buurten. Een interessante vraag is daarom of de etnische achtergrond van mensen een rol speelt bij de woonlocatiekeuze in de stad of dat andere factoren een veel belangrijkere rol spelen.
In recent onderzoek hebben wij in Amsterdam en Den Haag gekeken of het aantal mensen met een Nederlandse, Turkse, Marokkaanse, of Caraïbische achtergrond dat van een buurt naar een andere buurt verhuist, groter is als er meer mensen met dezelfde achtergrond in de buurt van bestemming dan in de buurt van vertrek wonen. In het onderzoek gaan we er van uit dat mensen een woonbuurt in de stad kiezen door de verschillende buurten in de stad met elkaar te vergelijken en de meeste aantrekkelijke buurt te kiezen. De relatieve aantrekkelijkheid van een buurt is een belangrijk gegeven omdat deze onbedoeld beïnvloed kan worden door beleidskeuzes, bijvoorbeeld door stadsvernieuwingsprojecten of de bouw van nieuwe buurten in aanliggende gemeentes. Als stadsvernieuwing leidt tot een veranderende bevolkingssamenstelling van een buurt, heeft dit in potentie dus effecten op de aantrekkelijkheid van buurten in de hele stad.
In het onderzoek houden we ook rekening met andere factoren die een rol spelen bij verhuizingen, zoals de prijs van woningen in een buurt, of er sociale huurwoningen zijn, en of er veel kinderen in een buurt wonen hetgeen een indicator is voor de ‘geschiktheid’ van de woningen en de buurt voor gezinnen met kinderen. Het model dat we gebruiken in dit onderzoek laat zien dat de meeste mensen verhuizen tussen buurten die veel op elkaar lijken, oftewel tussen buurten die letterlijk en figuurlijk dicht bij elkaar liggen. Het aantal mensen dat verhuist tussen twee buurten is kleiner als die buurten verder uit elkaar liggen en als de gemiddelde huizenprijs van de twee buurten verder uit elkaar ligt. We vinden echter ook dat het aantal mensen met een bepaalde etnische achtergrond dat verhuist tussen twee buurten groter is, als er meer mensen met dezelfde achtergrond in de nieuwe dan in de oude buurt wonen. Als we kijken naar de omvang van de effecten, dan is de neiging om in buurten te gaan wonen met mensen met dezelfde etnische achtergrond een bepalende factor voor verhuizingen en minstens zo belangrijk als inkomens-gerelateerde factoren. Dit geldt voor alle groepen in het onderzoek, dus ook voor mensen met een Nederlandse achtergrond. Omdat in zowel Amsterdam als Den Haag de groep met een Nederlandse achtergrond veruit de grootste etnische groep is, en de andere etnische groepen relatief veel kleiner zijn, is het niet direct duidelijk of dit gevonden verhuispatroon leidt tot meer segregatie. Geografische concentratie van een van de kleinere etnische groepen in een buurt leidt namelijk niet per definitie tot segregatie op buurtniveau. De keuze van mensen met een Nederlandse achtergrond is daarom bepalend voor de vraag hoe multicultureel buurten uiteindelijk zullen zijn.
Jessie Bakens
Raymond Florax
Peter Mulder
Lees het volledige (Engelstalige) paper
Januari 2017