‘Slimme prikkels tussen prijzen en belonen’ luidde de titel van de eindpresentatie van het inmiddels afgeronde onderzoeksproject U-SMILE (Urban Smart Measures and Incentives for quality of Life Enhancement). De eindpresentatie werd gehouden in de ochtend van 25 maart en maakte deel uit van het VerDuS SURF*-festival. Met meer dan 50 belangstellenden uit zowel universitaire als maatschappelijke gremia was de belangstelling voor de resultaten van U-SMILE bijzonder groot te noemen.
Prijsprikkels om files op te lossen
Zijn prijsprikkels een efficiënt en effectief middel voor het oplossen van de negatieve effecten van autogebruik zoals files en milieuvervuiling? Deze vraag stond centraal binnen project U-SMILE. Meer specifiek onderzocht het project door middel van experimenten of verhandelbare rechten een goed budget-neutraal prijsinstrument zouden kunnen zijn – tussen belonen (zoals in Spitsmijden) en beprijzen (zoals bij Rekeningrijden) in. Denk bijvoorbeeld aan verhandelbare spitsrechten, of verhandelbare parkeerrechten. Het vraagstuk werd vanuit verschillende disciplines – economie, psychologie, beleidswetenschappen, verkeerskunde bekeken – en was een samenwerkingsverband tussen onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam, TU Delft, Rijksuniversiteit Groningen, en Hogeschool van Amsterdam, in samenspraak met een aantal stedelijke partners. Hoofd afdeling Ruimtelijke Economie Erik Verhoef was projectleider.
Verdere studie gerechtvaardigd
Er liggen, mede vanwege de relatief kleine schaal van de feitelijk uitgevoerde experimentele toepassingen, natuurlijk nog interessante en uitdagende onderzoeksvragen open rond verhandelbare mobiliteitsrechten, onder meer rond opschaling en acceptatie onder grotere groepen. De resultaten van U-SMILE zijn zodanig dat verdere studie hier naar, met name via verdere experimenten, zeker gerechtvaardigd lijkt. Het lijkt een effectief middel te kunnen zijn om – via budgetneutrale financiële prikkels – de negatieve gevolgen van stedelijk autogebruik zoals files en milieuvervuiling op een efficiënte en maatschappelijk acceptabele wijze te helpen op te lossen.
Gegeven presentaties: 
‘Pcoins – the first field experiment with tradable mobility permits’ door Erik Verhoef, Vrije Universiteit Amsterdam – Spatial Economics (SBE)
‘Tradable credits for congestion management: support/reject?’ door Lizet Krabbenborg, Technische Universiteit Delft – Transport and Logistics (TBM)
‘Intrinsic motivation and sustainable transport behavior’ door Ellen van der Werff, Rijksuniversiteit Groningen – Environmental Psychology (GMW)
‘What shapes the bathtub — effects of departure time shifts’ door Victor Knoop, Technische Universiteit Delft – Transport and Planning (CITG)
maart 2021
Ellen Woudstra
*Smart Urban Regions of the Future (VerDuS SURF) is hét kennisprogramma van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), NWO, Platform31 en het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA op het gebied van slimme stedelijke regio’s